Co to jest ubezwłasnowolnienie i po co się je stosuje?

Ubezwłasnowolnienie jest terminem, który budzi emocje. Mówimy o nim wtedy, gdy temat dotyczy osób, które nie są w stanie samodzielnie kierować swoim działaniem. Ubezwłasnowolnienie to wsparcie osób chorych lub niepełnosprawnych. W artykule dowiesz się, jak wygląda to pod kątem prawnym.

Ubezwłasnowolnienie – co to jest?

Choć słowo ubezwłasnowolnienie jest powszechnie rozumiane, z pewnością warto je uściślić i wyjaśnić, czym jest konkretnie. O ubezwłasnowolnieniu mówimy wtedy, gdy sąd podejmie decyzję o ograniczeniu albo całkowitym pozbawieniu osoby zdolności do czynności prawnych. Decyzja ta musi być oczywiście uzasadniona. Może zostać podjęta w wyniku poniższych sytuacji:

• osoba jest chora i niezdolna do prowadzenia samodzielnej egzystencji; 
• w przypadku niepełnosprawności; 
• gdy mamy do czynienia z osobą uzależnioną. 

Jeśli interesują Cię kwestie prawne – sprawdź naszego bloga. Kliknij tutaj: Jak wygląda przesłuchanie świadka w sądzie? Czy jest się czego bać?

Rodzaje ubezwłasnowolnienia

Ubezwłasnowolnienie jest terminem szerokim. W Polskim prawie wyróżniamy jego dwa rodzaje. W zależności od konkretnego przypadku – bo każdy jest inny – sąd może podjąć decyzję o:

• ubezwłasnowolnieniu całkowitym – stosuje się je w stosunku do osób, które w żadnym stopniu nie są zdolne do samodzielnego podejmowania decyzji; 
• ubezwłasnowolnieniu częściowym – używane w sytuacjach, gdy osoba może samodzielnie funkcjonować, ale w ograniczonym zakresie. 

Kto może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie?

Sytuacja, w której obca osoba mogłaby złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie, mogłaby kreować wiele kłopotliwych sytuacji. Wobec tego, kto może złożyć taki wniosek? Polskie prawo umożliwia zrobienie to konkretnym osobom. Są to:

• małżonek; 
• krewny w linii prostej, czyli rodzice albo dzieci; 
• rodzeństwo; 
• prokurator. 

Ile trwa ubezwłasnowolnienie?

Czas trwania ubezwłasnowolnienia jest kwestią tak złożoną i indywidualną, że nie da się określić, ile trwa. Pozbawienie decyzyjności jednostki jest sprawą bardzo poważną. Sąd bierze pod uwagę wiele czynników; zbiera dowody i korzysta z opinii biegłych. W niektórych sytuacjach ubezwłasnowolnienie trwa przez całe życie. Zdarzają się również sytuacje, że jest tylko tymczasowe.

Ubezwłasnowolnienie – jakie dokumenty są potrzebne?

Jeśli zamierzasz złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie, będą Ci potrzebne konkretne dokumenty.

• odpis aktu urodzenia osoby, która ma być ubezwłasnowolniona; 
• jeśli to Twój mąż lub żona – odpis aktu małżeństwa; 
• wszelka dokumentacja, która stwierdza chorobę, niepełnosprawność czy uzależnienie; 
• opinie biegłe, zaświadczenia lekarskie; 
• wszystko inne, co może pomóc sądowi w podjęciu decyzji. 

Ubezwłasnowolnienie – o tym warto pamiętać

Ubezwłasnowolnienie ma służyć ochronie osoby, która nie jest w stanie samodzielnie podejmować istotnych życiowych decyzji. Może zapobiec niekorzystnym decyzjom finansowym, zmniejsza ryzyko oszustw i wykorzystywania przez osoby trzecie. Pomoc opiekuna albo kuratora pomaga osobie ubezwłasnowolnionej w podejmowaniu decyzji. Przynosi to realne korzyści, nierzadko ułatwiające funkcjonowanie całej rodzinie.